انواع روایی و نحوه سنجش آنها در تحقیقات کمّی

سوال: از کجا مطمئن بشویم که ابزار تحقیق (پرسشنامه، مصاحبه نامه، مشاهده نامه) همان مفهومی را که ادعا می کنیم می سنجد؟

برای این کار هفت روش وجود دارد:

1-سوالات یا گویه های طراحی شده را به تعدادی کارشناس، محقق یا داور آشنا با موضوع و جامعه مورد مطالعه بدهیم و از آنها سوال کنیم آیا این سوالات یا گویه¬ها، به مفاهیم مورد نظر ما «ربط» دارند. با این کار روایی محتوایی سنجیده می شود.
2-سوالات یا گویه های طراحی شده را به تعدادی کارشناس، محقق یا داور آشنا با موضوع و جامعه مورد مطالعه بدهیم و از آنها سوال کنیم آیا «تعداد» این سوالات یا گویه¬ها، برای مفاهیم مورد نظر ما «کفایت» می-کند یا آنکه لازم است گویه ها یا سوالات بیشتری طراحی شوند. با این کار روایی صوری سنجیده می شود.
3-نتایج مربوط به مفهوم مورد بررسی را با نتایج مفهوم دیگری که دارای ابزار معتبر و دقیق است و منطقا با مفهوم نخست مربوط است، در رابطه بگذاریم تا ببینیم میزان همبستگی این دو مفهوم چقدر است. با این کار روایی ملاکی سنجیده می شود که بر اساس جهت ِ همبستگی به دو نوع همگرا (همبستگی مثبت) و واگرا(همبستگی منفی) تقسیم می شود.
4- اگر با نتایج مربوط به مفهوم مورد بررسی توانستیم نتایج مفهوم دیگری را که منطقا با آن رابطه دارد، به صورت دقیق پیش بینی کنیم، می گوییم روایی پیش بین حاصل شده است.
5-اگر نتایج مربوط به مفهوم مورد بررسی در هنگام آزمون فرضیات ذیربط، علیرغم کنترل متغیرهای مزاحم، دارای همبستگی بالایی با متغیر وابسته بود، می گوییم از روایی درونی لازم برخوردار است.
6- اگر نتایج مربوط به مفهوم مورد بررسی به تمامی جامعه آماری مربوط قابل تعمیم بود و نه صرفا بخشی از آن، می گوییم روایی بیرونی لازم را دارد.
7- اگر تحلیل عامل تاییدی، نقشه نظری مربوط مفهوم مورد بررسی را در عمل تایید کرد و نشان داد ابعاد و گویه¬های مورد بررسی درست در همانجایی قرار دارند که محقق یا داوران در مقام روایی محتوایی تعیین کرده اند،  می گوییم روایی سازه مفهوم حاصل شده است.
#روش_تحقیق_کمی
#انواع_روایی
#مجید_حیدری_چروده @charvadeh
آکادمی پژوهشیِ مجید حیدری چروده لینک عضویت در کانال تلگرام https://telegram.me/Drcharvadeh