هرمنوتیک

دوره هرمنوتیک آقای شبستری رو گوش دادم. خلاصه برداشتهای خوذم رو ذیلا می نویسم:

فرق هرمنوتیک جدید با هرمنوتیک سنتی این است که هرمنوتیک سنتی از نوع دستوری بود. یعنی قواعدی برای فهمیدن داشت که باید یادگرفته می شد. اما هرمنوتیک جدید فهمیدن از روی استدلال است باید دلیل آورد تا فهمیده شود. در هرمنوتیک جدید مرجعیت لازم الاقتدا وجود ندارد. هرمنوتیک جدید علم چگونه فهمیدن است. وضعیتی که در آن معنای متن نامفهوم باشد وضعیت هرمنوتیک نام دارد. تا وقتی که در این وضعیت قرار نگیریم سوال برای ما ایجاد نمی شود و دنبال فهم نخواهیم بود.

هرمنوتیک جدید چند ویژگی دارد:

1. پروفان است. به تقدس متن باور ندارد. همه کتابها را زمینی می داند. نه اینکه بگوید متون دینی سخن خدا نیستند بلکه می گوید همه متون در این دنیا درست شده اند موضوعاتشان هم همین جایی است. یعنی متون دینی دیکته از ما بهتران نیست. مثلا انجیل شهادت ایمانی حواریون عیسی مسیح است نه اینکه خدا از طریق روح القدس در گوش عیسی مسیح خوانده باشد. متون دینی شرح انقلابات درونی و شهود خود است.

2. اومانیستی است. انسان و عقل او را مرجع نهایی می داند. و از محقق طلب دلیل و استدلال می کند بدون توجه به من قال (گوینده).

3. خودبنیاد است. به رابطه متن با ماورا و دیکته بودن آن اعتقادی ندارد. در هرمنوتیک خودبنیاد بودن با دستوری بودن مغایرت دارد.

4. تاریخی است. یعنی معطوف به گذشته است. متعلق فهمیدن در هرمنوتیک جدید، گذشته است. از موضع انسان بودن می خواهد انسانیت گذشته را بفهمد. یعنی متن در زمان و مکان معین و شرایط خاصی پیدا شده است و لازم است برای فهم آن به زمان، مکان و شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن توجه کرد. هرمنوتیک می خواهد بداند این متن در آن زمان می خواسته جواب چه سوالی را بدهد.

نقد تاریخی چند ویژگی دارد:

1. بررسی صحت متن یعنی این کتاب مال کیست؟ مال چه قرنی است؟ آیا مطالب مال خودش است یا از جایی نقل کرده است؟ منقولات او چقدر صحیح است؟ پیش فرض این مرحله این است که انسان خطا پذیر است. زیرا ما بسیاری از مواقع حوادثی را که با حواس خود مشاهده می کنیم خیال می کنیم که تمام و کمال آن را ثبت و ضبط کرده ایم. صرف تعهد و ایمان مشاهده گر دلیل بر صحت مشاهده او نیست.

2. اصل مقایسه و مشابهت. آنچه که ما به عنوان یک متن تاریخی با آن مواجه ایم یکی از حوادث ممکن الوقوع است. و هیچ منع عقلی برای وقوع گزاره های رقیب وجود ندارد.

3. بررسی زنجیره رابطه حوادث. کلیه حوادث جهان با یکدیگر ارتباط نا گسستنی دارند. و وقوع یک حادثه حوادث دیگری را به دنبال دارد.